Aralık 2019’un son günlerinde Çin’in Hubei eyaleti Wuhan kentinde kökeni bilinmeyen pnömoni (zatürre) vakaları görülmeye başlanmıştır. Kısa süre sonra Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu vakalardaki etkenin Coronavirus ailesinin yeni bir üyesi olduğunu duyurmuş ve genetik analizler sonucu bu etkenin 2003 yılında salgın yapan SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) ile yüksek oranda benzerlik gösterdiği belirlenmiştir.
DSÖ tarafından virüsün güncel isimlendirmesi SARS-CoV-2, oluşturduğu hastalık ise COVID-19 olarak kabul edilmiştir. Küresel önlem ve karantina çabalarına rağmen virüsün insidansı (görülme oranı) artmaya devam etmektedir.
SARS-CoV-2 DSÖ tarafından 11 Mart 2020 tarihinde pandemik (kıtalar ötesi salgın) olarak değerlendirilmiştir.
İlk araştırmalar, Wuhan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında bambu fareleri, rakunlar ve yılanlar gibi pazarda satılan vahşi hayvanların yeni virüsün orijinal kaynağı olacağını ileri sürmüştür. Kısa süre sonra izlenebilirlik analizi, insanlardaki SARS-CoV-2’nin yarasalar ile ilişkili olabileceğini göstermiştir.
Virüsün ana bulaş yolu damlacık saçılması ile olmakta bunu damlacıkların temas ettiği yüzeylerden eller ile alınan viral partiküllerin ağız, burun ve göz bölgesine götürülmesinin izlediği bildirilmektedir.
Virüsün ana bulaş yolları olan damlacık saçılması ve ellerin mukoza ile temas ettirilmesi dışında SARS-CoV-2’nin fekal-oral yol ile de bulaşabileceği düşünülmüş ancak bu bulaş yolu doğrulanamamıştır.
SARS-CoV-2 için yapılan kısıtlı çalışmalardaki ortalama kuluçka süresi 5,6 gün olarak belirlenmiştir (0 – 24 gün). En yaygın semptomlar ise ateş (%87,9), yorgunluk (%69,6), kuru öksürük (%67,7) ve kas ağrısı (%34,8) olarak belirlenmiştir.
Ancak ateşin ilk başvuru aşamasındaki hastaların sadece %43,8'inde var olduğu ve bunun COVID-19’un ilk bulgusu olmayabileceği bildirilmiştir. Ancak yine de, veriler güncellendikçe değişiklik göstermesi muhtemel olan COVID-19’un kliniğinde ateş, kuru öksürük ve solunum sıkıntısı majör bulgular olarak değerlendirilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan ve Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ve T. C. Sağlık Bakanlığı internet siteleri sürekli olarak güncellenmektedir. Aşağıda belirtilen bu sitelerden güvenilir bilgiye ulaşmak mümkündür;
Dünya Sağlık Örgütü: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
Dünya Sağlık Örgütü Koronavirüs Kaynakları: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
Amerika Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi: https://www.ecdc.europa.eu/en/coronavirus
T. C. Sağlık Bakanlığı: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19
Wiley: https://novel-coronavirus.onlinelibrary.wiley.com/
Elsevier Yayınevi: https://www.elsevier.com/connect/coronavirus-information-centerp>
Cambridge Textbooks: https://www.cambridge.org/core/what-we-publish/textbooks Jstor Kaynakları: https://about.jstor.org/covid19/ Veritabanı 1: https://pages.semanticscholar.org/coronavirus-research Veritabanı 2: https://www.kaggle.com/allen-institute-for-ai/CORD-19-research-challenge BMJ Veritabanı: https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000168 Taylor Francis: https://taylorandfrancis.com/coronavirus/ IOP Publishing: https://ioppublishing.org/news/coronavirus-articles-free-to-access-content-from-iop-publishing/
Ellerinizi sık sık, su ve sabunla en az yirmi saniye boyunca ovarak yıkayın.
Öksürme ve hapşırma sırasında ağzınızı, burnunuzu tek kullanımlık mendille kapayın. Mendil yoksa dirsek içini kullanın.
Ellerinizle gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmayın.
Soğuk algınlığı belirtileri gösteren kişilerle aranıza en az üç dört adım mesafe koyun.
Yurt dışı seyahatlerinizi iptal edin ya da erteleyin.
Yurt dışından döndüyseniz ilk 14 günü evinizde geçirin, ziyaretçi kabul etmeyin, kendinizi izole edin ve izole edilmiş kişinin odasına maskesiz girmeyin.
Bulunduğunuz ortamları sık sık havalandırın.
Kapı kolları, armatürler, lavabolar gibi sık kullandığınız yüzeyleri su ve deterjanla her gün temizleyin.
Havlu gibi kişisel eşyalarınızı ortak kullanmayın.
Kıyafetlerinizi 60-90C’de normal deterjanla yıkayın.
Tokalaşma, sarılma gibi yakın temaslardan kaçının.
Güçlü bir bağışıklık sistemi için bol sıvı tüketin, dengeli beslenin, uyku düzeninize dikkat edin.
Soğuk algınlığı belirtileriniz varsa yaşlılarla ve kronik hastalığı olanlarla temas etmeyin ve maske takmadan dışarı çıkmayın.
Düşmeyen ateş, öksürük ve nefes darlığınız varsa, maske takarak bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Bu sayfada yayınlanan içeriklerin tamamı ön bilgi niteliğinde oluşturulmuştur. Sağlığınız ile ilgili tüm konularda doktorunuz ile veya en yakın sağlık kuruluşu ile iletişime geçmeniz gerekmektedir.